نورالژی عصب سه قلو (تری ژمینال) + علت و درمان
آیا تا به حال احساس کرده‌اید که یک شوک الکتریکی ناگهانی صورتتان را فرا گرفته است؟ درد شدیدی که با کوچک‌ترین تحریکی مانند مسواک زدن یا خوردن غذا تشدید میشود؟ اگر پاسخ شما مثبت است، ممکن است به نورالژی عصب سه قلو مبتلا باشید. این بیماری که به عنوان یکی از دردناک‌ترین بیماری‌ها شناخته میشود، زندگی بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار داده است. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این بیماری می‌پردازیم.
عصب سه قلو (تریژمینال) چیست و در کجا قرار دارد؟
عصب سه قلو یا تریژمینال، یکی از مهم‌ترین اعصاب جمجمه‌ای است که نقش حیاتی در انتقال حس و حرکت در ناحیه صورت ایفا می‌کند. این عصب از مغز منشأ گرفته و به سه شاخه اصلی تقسیم میشود و شاخه‌های آن به قسمت‌های مختلف صورت مانند پیشانی، گونه‌ها، لب‌ها و دندان‌ها می‌رسد.
عصب سه قلو کجاست؟
عصب سه قلو از ساقه مغز منشأ می‌گیرد و سپس از طریق یک سوراخ در جمجمه به سمت صورت حرکت می‌کند.این عصب در داخل جمجمه به سه شاخه اصلی تقسیم میشود:
شاخه افتالمیک: این شاخه، حس قسمت فوقانی صورت از جمله پیشانی، پوست سر و پلک فوقانی را تامین می‌کند.
شاخه ماگزیلاری: این شاخه، حس گونه، لب فوقانی، دندان‌های فوقانی و بخش‌هایی از بینی را تامین می‌کند.
شاخه مندیبولار: این شاخه، حس لب تحتانی، چانه، دندان‌های تحتانی و همچنین حرکت عضلات جویدن را تامین می‌کند.
عصب سه قلو علاوه بر انتقال حس، نقش مهمی در کنترل عضلات جویدن نیز دارد. به همین دلیل، آسیب به این عصب می‌تواند باعث اختلال در جویدن و احساس درد شدید در صورت شود.
منظور از بیماری نورالژی تری ژمینال چیست؟
نورالژی تری ژمینال یا نورالژی عصب سه قلو یک اختلال عصبی دردناک است که بر عصب سه قلو، یکی از اعصاب اصلی صورت، تأثیر می‌گذارد.در نورالژی تری ژمینال، این عصب به دلایل مختلفی تحریک میشود و باعث بروز دردهای شدید و ناگهانی در صورت میشود. این دردها اغلب به صورت شوک‌های الکتریکی توصیف می‌شوند و می‌توانند با فعالیت‌های روزمره مانند صحبت کردن، جویدن یا مسواک زدن تشدید شوند.
علائم نورالژی تری ژمینال
درد شدید و ناگهانی: این درد معمولاً در یک طرف صورت احساس میشود و می‌تواند بسیار شدید و غیر قابل تحمل باشد.
درد شوک وار: درد اغلب به صورت شوک‌های الکتریکی توصیف میشود و می‌تواند چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.
محرک‌های درد: فعالیت‌هایی مانند صحبت کردن، جویدن، مسواک زدن، شستن صورت یا حتی نسیم خنک می‌تواند باعث تحریک درد شود.
تکرار حملات: حملات درد ممکن است چندین بار در روز یا هفته رخ دهند.
فواصل بین حملات: بین حملات درد، بیمار معمولاً درد ندارد.
علل نورالژی تری ژمینال
علت دقیق نورالژی تری ژمینال در بسیاری از موارد ناشناخته است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که فشردگی عصب سه قلو توسط یک رگ خونی یکی از شایع‌ترین علل این بیماری است.
دلایل اصلی نورالژی تری ژمینال عبارتند از:
فشردگی عروقی: این شایع‌ترین علت است. یک رگ خونی به عصب سه قلو فشار وارد کرده و باعث تحریک آن میشود. این فشار می‌تواند به دلیل تغییر در موقعیت رگ یا تورم آن باشد.
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس): در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به میلین (پوشش محافظ اطراف اعصاب) حمله می‌کند. این آسیب می‌تواند به عصب سه قلو نیز گسترش یافته و باعث بروز نورالژی شود.
تومورها: تومورهای مغزی یا تومورهای عصب سه قلو می‌توانند به این عصب فشار وارد کرده و باعث تحریک آن شوند.
ضربه به سر: ضربه شدید به سر می‌تواند باعث آسیب به عصب سه قلو و بروز نورالژی شود.
عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها، مانند هرپس زوستر، می‌توانند عصب سه قلو را تحریک کرده و باعث درد شوند.
علل ناشناخته: در برخی موارد، علت دقیق نورالژی تری ژمینال مشخص نیست.
چگونه نورالژی عصب سه قلو تشخیص داده میشود؟
نورالژی عصب سه قلو یک اختلال دردناک است که عصب سه قلو را درگیر می‌کند و باعث دردهای شدید و ناگهانی در صورت میشود. تشخیص دقیق این بیماری برای شروع درمان مناسب بسیار مهم است.
معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار:
اولین قدم در تشخیص نورالژی عصب سه قلو، معاینه فیزیکی توسط پزشک و گرفتن شرح حال کامل از بیمار است. پزشک در این مرحله به دقت به توصیف بیمار از درد گوش می‌دهد. مواردی مانند شدت درد، مدت زمان هر حمله، محل دقیق درد، عواملی که باعث تشدید یا کاهش درد می‌شوند و هرگونه علائم همراه دیگر، برای پزشک بسیار مهم هستند.
آزمایش‌های تشخیصی:
در بسیاری از موارد، معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار برای تشخیص کافی است. اما در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز تجویز کند تا تشخیص را تایید کرده و سایر علل احتمالی درد را رد کند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصویربرداری MRI یا CT: این آزمایش‌ها به پزشک اجازه می‌دهند تا تصاویری دقیق از مغز و اعصاب صورت تهیه کند و هرگونه فشار یا آسیب به عصب سه قلو را شناسایی کند.
- الکترومیوگرافی (EMG): این آزمایش فعالیت الکتریکی عضلات صورت را اندازه‌گیری می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا مشکلات عصبی را تشخیص دهد.
- آزمایش‌های خون: ممکن است آزمایش‌های خون خاصی برای رد سایر علل درد مانند عفونت یا بیماری‌های خود ایمنی انجام شود.
تشخیص افتراقی:
تشخیص نورالژی عصب سه قلو ممکن است با سایر اختلالات درد صورت مانند سینوزیت، دندان درد یا میگرن اشتباه گرفته شود. بنابراین، پزشک باید با دقت سایر علل احتمالی را بررسی کند.
اهمیت تشخیص زودهنگام:
تشخیص زودهنگام نورالژی عصب سه قلو بسیار مهم است. درمان زودهنگام می‌تواند به کاهش شدت درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند. اگر شما درد شدیدی در صورت دارید که به طور مکرر عود می‌کند، حتما به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
در کل، تشخیص نورالژی عصب سه قلو بر اساس شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم، آزمایش‌های تشخیصی انجام میشود. اگر شما علائم این بیماری را دارید، با دکتر علی جعفری تماس بگیرید.
درمان عصب سه قلو (تری ژمینال) چیست؟
نورالژی عصب سه قلو یک اختلال دردناک است که باعث دردهای شدید و ناگهانی در صورت میشود. خوشبختانه، درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که بسته به شدت بیماری و پاسخ بیمار به درمان‌ها، انتخاب می‌شوند.
دارودرمانی: اولین خط درمان معمولاً داروها هستند. داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین و گاباپنتین اغلب برای کنترل درد استفاده می‌شوند. این داروها با کاهش فعالیت عصبی و کنترل درد عمل می‌کنند. برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین نیز می‌توانند در کنترل درد موثر باشند.
درمان‌های تزریقی: تزریق بوتاکس یا گلیسرول به عصب سه قلو می‌تواند درد را کاهش دهد. این روش‌ها معمولاً برای بیمارانی استفاده میشود که به داروها پاسخ نمی‌دهند یا عوارض جانبی زیادی دارند.
روش‌های جراحی: در مواردی که داروها و درمان‌های تزریقی موثر نباشند، ممکن است به جراحی نیاز باشد. جراحی میکروواسکولار، رادیوفرکانسی و جراحی استریوتاکتیک از جمله روش‌های جراحی هستند که برای درمان نورالژی عصب سه قلو استفاده می‌شوند.
